Met dit aanloopje kom ik bij mijn kernpunt: als burgers ergens invloed op willen uitoefenen dan is een eerste voorwaarde dat zij goed op de hoogte zijn van waar het in feite om gaat. Wat is wenselijk in het algemeen belang? Welke factoren spelen er een rol? Welke (on)mogelijkheden zijn er wettelijk? Is daar geld voor? enz. Soms worden burgers ook bevraagd op  zaken die te complex zijn om zomaar bij hen neer te leggen. Wij onderschatten burgers niet. Maar bij sommige dossiers kun je je mening niet goed vormen als je inhoud, achtergronden en doelen niet (voldoende) kent. Dit wordt deze dagen weer duidelijk als je enkele reacties leest op het plan voor een mogelijke fusie van Oldebroek met Hattem en Heerde. De reactie van mensen op straat is veelzeggend. Begrijpelijk als je zomaar een microfoon onder je neus krijgt. Hun antwoorden zijn aan de ene kant belangrijk: ze geven inzicht in hoe burgers hun leefomgeving zien, ervaren, en waarderen. Aan de andere kant blijkt daaruit vaak dat men het echte plan niet kent, en dus geen goed beeld heeft van het vraagstuk. 

Voor je het weet zet je mensen op het verkeerde been met de simpele vraag “bent u voor of tegen fusie?” als ze de achtergronden en redenen ervoor niet kennen. Dan worden - natuurlijk integer -  voorbeelden genoemd die niet passend zijn voor waar het in de kern om gaat. Vaak liggen die voorbeelden helemaal buiten de invloedssfeer van de gemeentelijke overheid, zoals schaalvergroting bij politie en banken, postkantoren die verkleind worden ondergebracht tot een loket in de supermarkt. Of men wijst op het mooie gemeentehuis dat er staat. Aansprekende voorbeelden, maar ze zijn uiteindelijk niet doorslaggevend. Want ook zonder fusie werkt elke gemeente aan een nieuw Klant Contact Centrum (beleid rijksoverheid). En hoe vaak komen burgers eigenlijk op het stadhuis? En zijn we niet al lang gewend aan werken, winkelen, cultuur snoepen, uitgaan op enige afstand? 

Uit deze voorbeelden blijkt hoe belangrijk het is hier genuanceerd tegenaan te kijken. De overheid zal als basishouding niet moeten  hebben “wij weten wel wat goed voor u is”. Waar mogelijk zal ze dichtbij de beleving  van de burgers moeten blijven, hun mening erin betrekken, of zelfs de regie van zaken in handen van burgers leggen (“Meer samenleving, andere overheid”). Dat proces is gaande. Neem het voorbeeld van de directe leefomgeving, plantsoentjes, speelveldjes, verkeersdrempels en dergelijke: hierbij is het heel goed mogelijk bewoners in een bepaalde buurt of gebied zelf te laten bepalen welke wensen zij hebben, en hoe zij dat kunnen realiseren. Daarvoor is het van belang dat de overheid vooraf de beslisruimte en randvoorwaarden aangeeft, zoals (wettelijke) veiligheidseisen, het budget dat beschikbaar is, en welke eventuele andere condities in acht moeten worden genomen. In dit samenspel ligt een uitdaging. 

Terug naar de fusieplannen: onze fractie is evenals de meeste andere zich aan het beraden op het rapport en de vormen van samenwerking. Daarbij betrekken we onze leden en achterban op verschillende manieren. Laten we echter nuchter voor ogen houden dat ook bij fusie elke woonkern z’n eigen cultuur, sfeer, identiteit behoudt. Er worden bijvoorbeeld geen huizen in Noordeinde afgebroken en overgeplant naar Wapenveld. Een verdere samenwerking heeft vooral als doel om sterker, meer toekomstbestendig te worden. We willen meer kwaliteit in de dienstverlening. We willen kwetsbaarheid verminderen. We willen sterker komen te staan tegenover belangrijke tegenspelers in de omgeving. Dat is allemaal hard nodig. Maar het is ook een ingewikkeld verhaal, en dat geven we dan ook al lange tijd veel aandacht op deze site en elders. En dat blijven we doen, voor iedere burger die een eigen mening daarover wil vormen. En we hopen dat dat er veel zijn! 

Ton van Leijen