Andere overheidsrol, bezuinigingen verzachten

maandag 03 september 2012 14:41

De gemeente verkeert in financieel zwaar weer en dat noodzaakt tot bezuinigingen. Daarbij is het nodig opnieuw te kijken naar de verhouding tussen overheid en samenleving. Er kan meer worden overgelaten aan de samenleving, en de overheidsrol kan vaak anders zijn. De richting waarin het college denkt verdient steun. Maar de overheid mag de samenleving niet in de steek laten. Er mag geen kloof komen tussen beide. In een andere rol moet die overheid wel een schild blijven voor de zwakken, en mensen helpen die het zelf niet redden. De voorgestelde bezuinigingen bedreigen op onderdelen het evenwicht in de samenleving. Er is veel meer dialoog nodig en creativiteit, meer multifunctioneel denken en gebruik van accommodaties.

Aldus de fractie van de ChristenUnie in zijn algemene beschouwing bij de kerntakendiscussie, de bezuinigingsvoorstellen, en de meerjarenprogrammabegroting 2013-2016.

Dialoog kost tijd

De uitgangspunten van de ChristenUnie zijn helder: de overheid moet zorgen voor goed beleid, dat recht doet aan ieders positie, waarin mensen en organisaties dezelfde rechten hebben en ruimte om te functioneren. De overheid moet ook stimuleren dat mensen zelfstandig kunnen functioneren in eigen situatie en verbanden, en dat waar nodig faciliteren. De samenleving moet in de overheid wel een herkenbare partner vindt in een gezond functioneren. De overheid moet de samenleving helpen om zelf taken oppakken, maar dat kost tijd en dialoog.

Er is meer dan bezuinigingen

De pijn van de bezuinigingsvoorstellen overvleugelt helaas het onderwerp kerntaken, en vertroebelt ook een goed zicht op de noodzakelijke nieuwe verhoudingen. Maar als samenleving en overheid elkaar serieus willen nemen als partner dan zullen ze samen ook oog moeten hebben voor de noodzaak van zowel een kerntakendiscussie als een bezuiniging. De visie op kerntaken is geen trucje om geld binnen te halen. De samenleving moet er op durven vertrouwen dat de overheid terecht streeft naar veranderingen en maatregelen die ook op de lange duur de samenleving en het lokale bestuur gezond moeten houden. De raad moet dat vertrouwen bevorderen, en politieke profilering mag het welzijn van de samenleving en een stabiel beleid niet schaden.

Beperking speelruimte vergt volwassen samenspel

De speelruimte van een gemeente wordt sterk beperkt door regels van bovenaf en vooral door financiële middelen. Meer taken, minder geld, andere verhoudingen, nieuwe wensen vanuit de samenleving, om niet meer te noemen. Je kunt dan niet blijven klagen over matige service, lange behandeltijden van een aanvraag etc. maar moet willen investeren in verbeteringen. Als in goede tijden de samenleving samen met de overheid de trap op ging naar meer voorzieningen en ruimere mogelijkheden, dan mag je van die samenleving ook vragen mee te willen buigen als die overheid gedwongen wordt een paar treden op de ladder terug te doen. Daar ligt een spanningsveld. Bezuiniging kost pijn, vele insprekers hebben dat verwoord. Die pijn kan een constructieve prikkel zijn om met elkaar in gesprek te gaan en te blijven zolang dat nodig is. De fractie is daar optimistisch over als ze let op de denkkracht die aanwezig is bij diverse verenigingen en instellingen.

Inspraak is vruchtbaar

Het is nu aan de raad te laten merken wat zij met de inspraak wil doen. Leidende vraag is daarbij: leiden deze maatregelen niet tot onaanvaardbare risico’s en verschralingen? Hoever kun je gaan in een verantwoorde bezuiniging? Het is belangrijk elkaar eerlijk in de ogen te kijken: is het logisch wat we zoal op het bordje van de overheid hebben gelegd? Moet de overheid iedereen die dat wil subsidie geven, een eigen veld of gebouw? enz. Kunnen burgers zelf niet veel meer organiseren waaraan zij behoefte hebben en dat vooral ook zelf beheren? De overheid kan stimuleren en faciliteren, van burgers mag verwacht worden dat eigen inzet wordt versterkt. Een samenleving moet ook trots kunnen zijn op wat ze zelf kan.

Verzachting van de pijn

Tegelijkertijd blijft de ChristenUnie van mening dat het voorstel van het college grote risico’s inhoudt voor de samenleving. Belangrijke zingeving loopt gevaar, het evenwicht in vrijwilligerswerk en georganiseerde sportbeoefening, het culturele aanbod dreigt tezeer te verschralen. Daarom heeft de fractie in nauw overleg met coalitiepartner SGP gezocht naar aanpassingen, waarbij de afspraak overeind bleef dat de beoogde bezuiniging (het college noemt 1.8 miljoen) niet aangetast mag worden. De fractie heeft de collegevoorstellen grondig geanalyseerd en een betekenisvol bedrag gevonden waarmee ze denkt verzachting aan te kunnen brengen. Ze hoopt dat buiten de coalitie ook de andere partijen dit zullen steunen. Op weg naar de raadsvergadering van 13 september heeft ze actief draagvlak gezocht, en dat blijft ze doen naar andere fracties die hetzelfde oogmerk hebben. De bezuinigingen van 100% bezuiniging op sport en cultuur vindt de ChristenUnie te ingrijpend; ze stelt dat het tekort doet aan het perspectief wat ze de samenleving wil bieden. Ze wil een saamhorige, gezonde samenleving. Daar zijn zeker de sportverenigingen en muziekverenigingen bij nodig. Deze clubs zorgen voor resultaten waarop we als inwoners van Oldebroek trots kunnen zijn. Zeer veel inwoners zijn bij deze organisaties betrokken als lid of vrijwilliger. De beoogde verzachtingen zouden ten goede moeten komen aan het verenigingsleven, jeugd- en jongerenwerk, ouderenbeleid, cultuur, en recreatie en toerisme.

Samenwerking verenigingen

Veel aandacht besteedt de ChristenUnie aan de samenwerking tussen alle (sport)verenigingen in de gemeente. Zo’n samenwerking kan leiden tot allerlei voordelen op het gebied van inkoop, organisatietalent etc. In de informatie die de buitensportverenigingen aan de Raad hebben gestuurd staan zeer waardevolle suggesties. Samenwerking tussen zwembad en verenigingen is een voorbeeld, evenals de drie sport-gerelateerde voorzieningen in Wezep die aan elkaar grenzen: Kamphal, tennisclub en zwembad. Als de heggen tussen die voorzieningen zouden kunnen worden geopend zou er een betere zichtlijn ontstaan en een fysieke “sportboulevard”. In dit verband wordt ook bepleit de mogelijkheid van de sportbedrijf te verkennen: een plek waar alle verenigingen elkaar ontmoeten, elkaar versterken en ondersteunen. Vergelijkbare benaderingen kiest de fractie als het gaat om het vrijwilligersbeleid (zie ook het bericht over multifunctioneel gebruik versterken).

Tijd goed benutten

De fractie wil dat de komende twee jaren worden gebruikt om deze oplossingsrichtingen in te zetten. De samenleving te enthousiasmeren, daarmee wordt daadwerkelijk de verantwoordelijkheid voor onderdelen geleidelijk gelegd bij de samenleving. Niet abrupt gedwongen doch via de weg van overleg en met inachtneming van de (financiële) kaders die de Raad moet meegeven. Doen we dat niet, dan is het aan de Raad toe te rekenen dat onduidelijkheid blijft bestaan. Elk voorstel dat het college zou doen moet dan immers altijd onder voorbehoud van goedkeuring van de Raad worden gedaan. Dan is het college gedegradeerd tot een loopjongen die niet als volwaardig gesprekspartner kan worden gezien van de samenleving. De fractie roept het college op om met de genoemde instellingen de dialoog aan te gaan, zodat zij ook zelf kunnen aangeven het met deze versoepeling in de aanvankelijk beoogde bezuinigingen het best kan worden omgegaan.