Waarom samenwerken
Vrijwel alle gemeenten zijn met het onderwerp samenwerking bezig. De een heeft uitgesproken ambities, de ander reageert vanuit een gevoelde bedreiging. Feit is dat van vrijwel alle gemeenten op de (noord- en west-) Veluwe de H2O-gemeenten het langst samenwerken en daarin ook het verst zijn. Afgezien van een gemeenschappelijke bedrijventerrein doel ik dan op de samenwerking op het vlak van ict en databeheer. Waar professionals, mensen op de werkvloer elkaar ontmoeten, ontstaat vaak al snel een vertrouwen in een versterking van elkaars mogelijkheden. Daar ligt immers een van de redenen voor samenwerking: meer kwaliteit, meer bestuurlijke slagkracht, en risicospreiding door je minder kwetsbaar te maken. Soms is er ook sprake van kostenbeheersing, maar niet altijd. Want kleine gemeenten hebben het moeilijk. Dus is samenwerking allereerst een onderwerp dat gemeenten serieus moeten nemen in het belang van hun burgers. 

Kernvragen
Als je er goede ervaringen mee hebt wil je een vervolgslag maken. Want naast ambtelijke samenwerking (in welke vorm dan ook) is er ook nog bestuurlijke samenwerking, met als uiterste variant een fusie. Bekend is dat Hattem daarvan het meest uitgesproken voorstander is, Heerde lijkt er voorzichtiger in te staan, en Oldebroek zit daar tussenin. Ik noem een paar kernvragen. Voor welke onderwerpen of zaken zijn er goede mogelijkheden, en voor welke is dat niet logisch? Op het vlak van ruimtelijke ordening zijn er veel mogelijkheden, maar bij jeugdzorg of sociale werkvoorziening ligt dat veel complexer. Is daarvoor een ambtelijke fusie (dus b.v. drie ambtenarenkorpsen onder één leiding) nodig of kan het ook anders? En bestuurlijk: welke constructies zijn daarvoor het meest geëigend: samenwerking op punten? Een nieuwe gemeenschapelijke regeling, convenanten, of toch een fusie? 

Gemeentelijke oriëntaties
Om hierin zorgvuldig verder te komen is er weer een onderzoek uitgezet. Er zijn partijen in Oldebroek die heel terughoudend zijn bij dit onderwerp. Maar ook die er snel klaar mee zijn en zeggen: fuseer meten maar bestuurlijk. De ChristenUnie wil graag via voortschrijdend inzicht en gericht onderzoek bezien wat het beste is. Voor ons is er geen taboe op voorhand. Wel vinden we dat er meer duidelijkheid moet komen over een aantal zaken. Zo zullen alle gemeenten voor zichzelf helderheid moeten krijgen over wat ze nou zelf precies willen. Dat vraagt dus om visie. Waar liggen de oriëntaties? Hoe kijkt b.v. Hattem naar Zwolle? En hoe kijkt Heerde naar Apeldoorn en Epe? En voor Oldebroek geldt: welke mogelijkheden zien we voor Elburg? Elburg is recent afgehaakt uit een ander verkennend samenwerkingsverband rond Harderwijk. Wij willen ons aan de ene kant inzetten om te versterken wat goed werkt, en een betrouwbare partner zijn in H2O. Tegelijkertijd willen we ons niet ‘opsluiten’, en de vensters open houden voor nieuwe inzichten en ontwikkelingen. 

Zorgvuldig proces nodig
In het artikel in Veluweland komen gemeenten in beeld buiten H2O. Dat is begrijpelijk. Laat Heerde daar vooral goed over nadenken. Welke samenwerking je ook kiest: altijd is er een geografische of natuurlijke grens die getrokken zal moeten worden. Maar de oude Heerdenaar uit het artikel (‘we willen de bult niet over’) kan gerust zijn: iedere kern behoudt tenminste een eigen Klant Contact Centrum (KCC) voor rijbewijzen etc.). En mocht het ooit de kant op gaan van een bestuurlijke fusie dan is het van belang dat de democratische kant ervan goed aandacht krijgt. De voetballer uit Heerde die zou vinden dat ‘die mensen daarginds een hele andere mentaliteit hebben’ kan ook gerustgesteld worden: voetbalclubs blijven gewoon bestaan, dus de clubs kunnen net als nu besluiten tegen wie ze wel of niet vriendschappelijk willen voetballen. 

Veluweland noemt ook nog de regio Noordveluwe (RNV). Dat is een samenwerkingsverband van een heel andere orde, en heeft dus niets met gemeentelijke fusies o.d. te maken. Het onderzoek van Wagenaar en Hoes levert naar wij hopen straks bouwstenen op voor afwegingen tussen varianten en de keuzen daarna. Besluiten moeten pas vallen op basis van visie, helderheid over welke samenwerking realistisch en gewenst is, en in welke vorm dat het best kan. We zijn nog niet klaar met denken en zeker niet met het gesprek over dit belangrijke onderwerp! 

Ton van Leijen
fractievoorzitter ChristenUnie gemeente Oldebroek