Wat betoogt Dalrymple? Hij ageert vooral tegen het relativeren van waarden. Afwijkend gedrag, criminaliteit en verslavingen worden naar zijn mening teveel goedgepraat. Alsof ze een logisch, automatisch gevolg zijn van armoede, een ongelukkige jeugd e.d. Hij probeert duidelijk te maken dat en hoe daders van geweld enz. zichzelf al heel snel als slachtoffer van de buitenwereld, anderen, of ‘de medische instanties’ positioneren. Men gooit het heel snel op een moeilijke jeugd , slechte leefomstandigheden, kapot gezinsleven enz. Dalrymple betoogt dat dat beeld in sterke mate door de maatschappij en de sociologen en andere vakmensen is en wordt bevorderd. Daartegen stelt hij onomwonden de verantwoordelijkheid van dergelijke daders zelf. Men neemt kennelijk geen enkele verantwoordelijkheid voor het eigen handelen (‘het mes ging erin’, alsof men wel moest steken), de vrije keuze die men heeft om niet te roven, te slaan, te moorden. Daarvoor voert Dalrymple – het moet gezegd – sterke voorbeelden en argumenten aan. De vrijheid die in de jaren zestig b.v. door een intellectuele bovenlaag werd gepropageerd heeft verwoestende effecten gehad op de onderkant van de samenleving. Jezelf amuseren lijkt daar hoger te scoren dan studeren of hard werken.

Er is ook een andere kant aan dit boek. Niet alleen omdat de vele situaties die hij meemaakt en beschrijft in de sociaal mindere wijken van de grootstad Londen plaatsvinden. Daardoor lijkt het soms wat extreem, zeker als je het vergelijkt met de omgeving waarin wij verkeren in onze gemeente. Toch blijft het boek in zo’n vergelijking zeker leerzaam. Dalrymple geeft schrijnend aan wat er mis is, en pleit voor waarden als zelfredzaamheid, beschaving, opvoeding, zelfbeheersing, verantwoordelijkheid, schoonheid. Minder duidelijk wordt hoe hij zich voorstelt hoe een dergelijke generatie outcasts opgevangen zou moeten worden, welk beleid tot een betere maatschappij zou kunnen leden, enz. Het motto ‘’Als je wilt kun je het ook’’ is natuurlijk wel erg kort door de bocht. Zeker als je in een kansarme omgeving opgroeit: hoe ontworstel je je daaraan?

Daardoor wordt het boek ook een wat pessimistisch verhaal. En op die manier ontstaat het beeld van een voor deze mensen harde maatschappij, die zulke figuren beter kan opsluiten en voorgoed uit de samenleving weren. Dat moge dan wel duidelijk zijn, het is de vraag of hij daarmee niet – zoals fractiecollega Inge terecht constateerde - bij een sterke liberale visie terechtkomt, een ultra-rechtse staat. Hoe sociaal is zo’n samenleving nog voor b.v. jeugdigen die met een goede begeleiding wel degelijk in positieve zin kunnen worden beïnvloed? De vragen die hier overblijven zijn ook voor jezelf als lezer, als mens, als politicus, dringend. Wat ga ik doen met mijn mogelijkheden en verantwoordelijkheden voor anderen?

Het kado van de SGP is goed gekozen, het stemt tot nadenken. Maar na het lezen van Dalrymple is er meer nodig dan signaleren en analyseren. En daar begint weer de taak van politiek en overheid, dus ook die van onze fractie. Erover nadenken, maar ook een grote alertheid bij het vormen van sociaal- en ander beleid. Inspiratie en transpiratie, zullen we maar zeggen.

Ton van Leijen