Het lied ‘15 Miljoen mensen, op dat hele kleine stukje aarde’ was een hit in 1996. Het lied bezingt de eigenaardigheden van de Nederlander maar ook de verdraagzaamheid naar en het zorgen voor elkaar. Ruim twintig jaar later lijkt ons land ineens te vol en de boeren krijgen de schuld. Dat is tenminste het gevoel van deze beroepsgroep die daarom massaal van zich liet horen door in groten getale naar Den Haag te trekken. Met hun grote trekkers zorgden ze voor lange files op de snelwegen. Zelf stond ik ook uren vast maar heb nog nooit met zoveel genoegen en begrip in de file gestaan. En dat begrip was heel breed want de Nederlandse bevolking verklaarde massaal achter de boeren te staan.

Wat is er aan de hand? De RvS zette onlangs een streep door het Programma Aanpak Stikstof (PAS). De PAS is een ‘handigheidje’ wat in 2015 is bedacht om de te grote uitstoot aan stikstof te maskeren. Het programma erkende de uitstoot en de oplossing daarvoor was populair gezegd: ‘dat bedenken we later wel’. Het gevolg is dat de vergunningen die verleend zijn onder het PAS vernietigd zijn en een hoop zaken waaronder voornamelijk natuurvergunningen voor veehouderijen, maar ook zaken over bestemmingsplannen voor bijvoorbeeld nieuwe wegen en bedrijventerreinen onzeker zijn. Een flinke impasse waar zo snel mogelijk wat aan gedaan moet worden.

De gemakkelijkste weg lijkt dan dat de boeren maar flink moeten inkrimpen. Enkele politici riepen zelfs dat de veestapel maar moet halveren. Dat was de druppel voor de boeren met als gevolg massaal protest en terecht. Enkele feiten over het aantal dieren in Nederland: In 1980 waren er 5,2 miljoen koeien in 2018 waren er 3,9 miljoen, In 1980 waren er 81 miljoen kippen in 2018 101 miljoen, in 1980 waren er 10 miljoen varkens in 2018 12 miljoen (bron Compendium voor de Leefomgeving CBS). Weliswaar een flinke toename van het aantal kippen en varkens maar ook heel andere stallen met uitstoot beperkende voorzieningen. Maar ook een flinke afname in aantal koeien wat toch de grootste uitstoters van ammoniak en daardoor stikstof blijken te zijn. Daarnaast zijn er nu 17 miljoen mensen in Nederland met alle uitstoot wat daarbij hoort. Denk aan het verkeer, de luchtvaart maar ook de toename van ons consumptiepatroon en daardoor de industrie.

Is er niet wat anders aan de hand, willen we niet te veel met elkaar? De veel te grote hoeveelheid stikstof die de Nederlandse natuur aantast, maakt dat we moeten nadenken over wat we écht belangrijk vinden. We willen minimaal drie keer per jaar vliegen, we willen 130 rijden en het liefst alle nieuwe luxe en ook nog zo snel mogelijk. Onze natuurlijke aard is dat we altijd maar meer willen. Het wordt tijd dat we kiezen voor niet altijd maar meer, maar gewoon voor het goede leven, een leven waarbij economie en ecologie in balans zijn. Met 17 miljoen mensen, op dat hele kleine stukje aarde. 

Engbert Jan Ruitenberg