Voordat ik het toespits eerst kort iets over de Moderne Devotie. Aan het einde van de 14e eeuw vond grondlegger Geert Groote zijn tijdgenoten te individualistisch, materialistisch, en teveel gericht op status. Hij wist waarover hij sprak want hij stamde uit een rijke handelsfamilie. Het gaf hem geen voldoening en hij richtte zich op religieuze zaken. Maar ook daar kwam hij corruptie en misbruiken tegen. Daarom stichtte hij leefgemeenschappen van leken (denk aan het bekende klooster in Windesheim, de Broeders des Gemenen Levens e.d.). Daar verzette men zich tegen de verloedering van het leven van de geestelijke leiders, en de verruwing van de volkszeden. Van de andere bekende namen noem ik alleen Thomas á Kempis, bekend van zijn beroemde boek ‘De navolging van Christus’. (Ik laat het hierbij: je vindt het in je oude geschiedenisboekje op zolder, of op Google.)

De voornaamste bezigheden van de moderne devoten waren de zorg voor studerende jeugd, en de verbetering van de leefomstandigheden van de bevolking. Ze waren dus sociaal gericht. Dit bleek wel op het recente congres in Zwolle. Centraal stond de vraag hoe de waarden van de Moderne Devotie tot uitdrukking kunnen komen in de hele samenleving, van bedrijfsleven, onderwijs, media, tot overheid en politiek. Volgens aartsbisschop Eijk ligt de betekenis van de beweging vooral in levensstijl en spiritualiteit. “Een gezond individualisme waarin mensen persoonlijk verantwoordelijkheid nemen vanuit een intense persoonlijke relatie met Christus werpt zijn vruchten af voor het samenleven met anderen.
Ook wij leven in een tijd van verwarring, politieke onrust en onzekerheid, verdeeldheid en materialisme”, stelde hij. Eerdergenoemde Alex Engbers stelde dat ‘samenleven’ verkruimelt tot ‘naast elkaar leven’. Ons land hunkert weer naar gezamenlijkheid. Het ‘ik’ kan niet gedijen als wij het ‘wij’ niet koesteren.

Filosoof Jan Hoogland zei dat de samenleving zo complex is geworden dat velen verlangen naar eenvoud. Hij denkt dat in deze tijd mensen beginnen in te zien dat het moderne vooruitgangsgeloof scheuren vertoont. Men vraagt zich af: waar kiezen we voor: nog krampachtiger proberen het perfecte te bereiken, of terugkeren naar eenvoud, naar de essentie van het leven? Jongeren lijken te worden beheerst door gadgets, maar tegelijkertijd zijn er die rust zoeken in een klooster, of de gang naar Santiago de la Compostella maken.

Arie Slob van de ChristenUnie maakte een toepassing naar de politiek. Daar gaat het vaak om scoren en verbaal vechten. Dit is in strijd met wat mannen als Thomas á Kempis bepleitten. Ingetogenheid speelt daarin een belangrijke rol. Maar – voegde hij eraan toe – Thomas kon ook heel venijnig zijn. Slob heeft van Thomas geleerd de bal te spelen, en niet de man. ‘Scherp zijn mag, maar gericht op de inhoud’, zei hij. Dat spreekt mij natuurlijk aan. Zoeken naar eenheid, gemeenschap en samenwerking. En naar eenvoud. Niet eenvoudig, wel waard om naar te streven. En inspirerend voor ons als fractie.

Ton van Leijen
(avanleijen@zonnet.nl)